ΒΑΣΩ ΖΑΡΚΙΝΟΥ

 

ΔΗΜΟΣΙΟ ΚΑΙ ΔΩΡΕΑΝ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ

ΚΡΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΔΙΕΚΔΙΚΗΣΕΙΣ

 

Το σημερινό τοπίο στην προσχολική αγωγή, διαμορφώθηκε από την αντιπαράθεση ανάμεσα στις αντιεκπαιδευτικές πολιτικές, (αναφέρουμε χαρακτηριστικά τις  προσπάθειες των προηγούμενων κυβερνήσεων του 1994 και του 2007 για τη λειτουργία των Νηπιαγωγείων στους Δήμους)  και στις αντιστάσεις και τους αγώνες της εκπαιδευτικής κοινότητας.  Αξιοσημείωτοι σταθμοί σε αυτή την αντιπαράθεση είναι οι αλλαγές στο πρόγραμμα (Ολοήμερο νηπιαγωγείο, πρωινή ζώνη , Τμήματα ένταξης στα Νηπιαγωγεία, αύξηση ωραρίου και μη νομοθέτηση του διδακτικού ωραρίου των Νηπιαγωγών ) οι οποίες συνδυάστηκαν με μακρόχρονες πολιτικές περικοπών, λιτότητας και μηδενικών διορισμών και η σημαντική, ιστορική κατάκτηση της μεγάλης απεργίας του 2006 για τον ένα χρόνο υποχρεωτικής προσχολικής αγωγής.

 

Υπήρξε όλα αυτά τα χρόνια  σκληρή αντιπαράθεση των Νηπιαγωγών με το Υπουργείο όχι τόσο για τη φιλοσοφία των εγχειρημάτων αλλά για την καταπάτηση των δικαιωμάτων των συναδέλφων και τη δυσλειτουργία των σχολείων εξαιτίας των πολιτικών αυτών : της λιτότητας και των μνημονίων. Ολοήμερα κλειστά, τμήματα ένταξης κλειστά, κληρώσεις προνηπίων, τραπεζοκόμοι φαντάσματα , χωρίς Υπουργική Απόφαση το ωράριο των νηπιαγωγών, αύξηση των διοικητικών καθηκόντων των Προϊσταμένων Νηπιαγωγείου, ΚΕΔΥΥ χωρίς ανάλογο της ζήτησης προσωπικό, ΑμεΑ  που ψάχνουν νηπιαγωγείο με Ειδικό Νηπιαγωγό.

 

Στα παραπάνω προστίθεται   η ανυπαρξία ουσιαστικής παρέμβασης για  το κτιριακό και την ίδρυση νέων νηπιαγωγείων, η ανυπαρξία  ουσιαστικής πρώιμης  παρέμβασης για τα νήπια, η ιδιωτικοποίηση της Ειδικής Αγωγής, η αύξηση του αριθμού των νηπίων από 20 σε 25 στο ολοήμερο νηπιαγωγείο.

 

Ποια είναι όμως τα κύρια χαρακτηριστικά του νηπιαγωγείου που βιώνουμε:

 

Είναι ένα νηπιαγωγείο μοναχικό κύτταρο

 

• Όπου  δεν υπάρχει κανένας ζωντανός θεσμός επικοινωνίας των νηπιαγωγών με μεταξύ τους δίκτυα. Οι σύλλογοι διδασκόντων, οι οποίοι είναι  ολιγομελείς στο Νηπιαγωγείο,     συνεδριάζουν μόνο στις τακτικές υποχρεωτικές συνεδριάσεις , αφού ούτε καν κοινό χρόνο συνεδριάσεων δεν έχουν. Ενώ, τόσο στο επίπεδο του συλλόγου διδασκόντων όσο και στο επίπεδο της εσωτερικής παιδαγωγικής σχέσης, κυριαρχούν συμπεριφορές επί αντιπαροχή (αξιολογήσεις, portfolio,  κ.ά.)

 

• Όπου δεν υπάρχει ένα δίκτυο επικοινωνίας με φορείς και συλλογικότητες  των περιοχών.

 

• Όπου ακόμη και  η ίδρυση  συλλόγου γονέων στοιχίζει ένα απαγορευτικό ποσό για τους γονείς οι οποίοι  συνήθως μένουν  ένα χρόνο σε αυτή τη βαθμίδα.

 

Είναι ένα νηπιαγωγείο   ταξικό…

 

• Όπου οι κοινωνικές σχέσεις κυριαρχίας εξασφαλίζουν τη συνέχειά τους, εξωθώντας τους μαθητές στη σχολική διαρροή. Κάθε χρόνο χιλιάδες προνηπίων αιτούνται για μια θέση στο Νηπιαγωγείο και βιώνουν το απαράδεκτο καθεστώς των κληρώσεων, όπου η φοίτηση σε αυτό αποτελεί κλήρο σε κληρωτίδα. Για τους προνομιούχους και τους εργαζόμενους (που με εξάντληση του οικονομικού τους προϋπολογισμού και στερήσεις θα πληρώσουν τα δίδακτρα ), υπάρχει το ιδιωτικό σχολείο που έρχεται να καλύψει την υποχρέωση της πολιτείας,αλλά για τους υπόλοιπους υπάρχει ο δρόμος για το σπίτι, εκεί που ορίζει «η μοίρα της κοινωνικής τους θέσης». Έτσι τα κοινωνικά στρώματα υψηλού μορφωτικού και οικονομικού κεφαλαίου αποκτούν από την αφετηρία ακόμα της σχολικής διαδρομής, ένα σημαντικό προβάδισμα φοιτώντας στα ιδιωτικά νηπιαγωγεία, και το κράτος, χωρίς κανένα ενδοιασμό και «ουδεμία αισχύνη» συνεχίζει να παραδίδει υποχρεωτικές λειτουργίες του (σύμφωνα με το Σύνταγμα και τις Δημόσιες Ευρωπαϊκές Συνθήκες που έχει υπογράψει) στο ιδιωτικό κεφάλαιο ή ακόμη και στους γονείς κάτω από έναν καθοδηγούμενο εθελοντισμόκαι όχι συλλογικής λειτουργίας αυτών. (Ιδιωτικά Νηπιαγωγεία , Κέντρα Ειδικής Αγωγής, ιδιωτικές παράλληλες στηρίξεις στα δημόσια νηπιαγωγεία, Ιδρυμένα τμήματα ένταξης χωρίς ειδικούς Νηπιαγωγούς)

 

• Όπου η «εξίσωση των δυνατοτήτων», που σημαίνει τάση προς την αντιστάθμιση των διαφορών (υποχρεωτικότητα στη φοίτηση, αντισταθμιστικά προγράμματα για αντιμετώπιση των ανισοτήτων που προϋπάρχουν στο Νηπιαγωγείο, στήριξη των οικογενειών , στήριξη των ΑμεΑ)εκλείπει.

 

• Όπου, η κρατική χρηματοδότηση του παιδαγωγικού υλικού, του βασικού εργαλείου δουλειάς στο Νηπιαγωγείο αλλάκαι των λειτουργικών δαπανών, συρρικνώνεταιή παρέχεται από τους γονείς, όπου φυσικά υπάρχει η οικονομική δυνατότητα.

 

• Όπου τα παιδιά ΑμεΑ είναι παιδιά ενός κατώτερου θεού, χωρίς τμήματα ένταξης και παράλληλες στηρίξεις(με ιδιωτικές παράλληλες στηρίξεις όταν υπάρχει η οικονομική δυνατότητα ).

 

Είναι ένα Νηπιαγωγείο που χρόνια τώρα αφήνεται στη μοίρα της λιτότητας

 

• Όπου κανένα ουσιαστικό πρόγραμμα σχολικής στέγης δεν υλοποιήθηκε, παρόλο που η αναγνώριση της αναγκαιότηταςφοίτησής σε αυτό,είναι προδήλως δηλωμένη από γονείς και αναμφισβήτητααποδεδειγμένη από παγκόσμιες έρευνες. Αντίθετα πολλά από τα νηπιαγωγεία, πάνω από 60% βρίσκονται σε ακατάλληλα κτίρια και παρουσιάζουν στοιχεία τριτοκοσμικών χωρών.

 

• Όπου τοΟλοήμερο Νηπιαγωγείο βάλλεται από τις πρόωρες αποχωρήσεις νηπίων και τα μεικτά τμήματα. Παρ’ ότι από την ίδρυσή του παρουσιάστηκε σαν το αντισταθμιστικό περιβάλλον με ολοκληρωμένο ενιαίο πρόγραμμα όπου τα παιδιά μέσω της αλληλεπίδρασής τους, της συνεργασίας τους και της απρόσκοπτης από πλευράς χρόνου ενασχόλησης τους με τα γνωστικά αντικείμενα θα μπορούσαν να κατακτήσουν βιωματικά, γνώσεις ,δεξιότητες και ικανότητες και να διαμορφώσουν θετικές στάσεις ζωής. Και ενώ στην ίδρυσή του ορίστηκαν σαφώς τα 20 παιδιά ανά τμήμα(ένα από τα διαφημιζόμεναπλεονεκτήματα του ολοήμερου Νηπιαγωγείου ) όχι όμως με νόμο , το εκπαιδευτικό κίνημα δε μπόρεσε να το κερδίσει αυτό το αίτημα . Έτσι μεταγενέστεραέχουμε 25 παιδιά ανά τμήμα και στο Ολοήμερο Νηπιαγωγείο. Αυτό ισχύει μέχρι σήμερα, παρόλη την αντίθετη φιλοσοφία του Προγράμματος Σπουδών του.

 

• Όπου ο αριθμός των παιδιών ανά τμήμα και στα κλασικά και στα ολοήμερα τμήματα είναι 25 και η διαφοροποιημένη βιωματική διδασκαλία ή η εργασία σε ομάδεςδε μπορεί να επιτευχθεί.

 

• Όπου η ασθένεια νηπιαγωγού ή η νόμιμη άδεια του/ης μεταφράζεται σε κλείσιμο σχολείου, αφού η αναπλήρωση των νηπιαγωγώνδεν υφίσταται ούτε καν σε μακροχρόνιες άδειες.

 

• Όπου οι τραπεζοκόμοι αποτελούν«σπάνιο είδος» με πεντάμηνη διάρκεια.

 

• Όπου στο Ολοήμερο Νηπιαγωγείο, στη μεσημεριανή βάρδια του, βρίσκεται ΕΝΑΣ ενήλικας ανά 25 νήπια στο κτίριο ,με αυξημένη εργασιακή ευθύνη (σίτιση παιδιών, αρρώστιες, ατυχήματα, τηλεφωνήματα, πιθανή δική του ασθένεια ,Πολιτική Προστασία κ.αλ)

  

 

ΑΝΙΧΝΕΥΟΝΤΑΣ ΜΙΑ ΛΑΪΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ

 

Σε αντιπαράθεση με τις αντιεκπαιδευτικές πολιτικές, σήμερα χρειαζόμαστε ένα νέο μορφωτικό/κοινωνικό σχέδιο για το δημόσιο δωρεάν σχολείο, μια συνολική πρόταση για το ενιαίο δημόσιο δωρεάν δωδεκάχρονο σχολείο και τη δίχρονη υποχρεωτική δημόσια δωρεάν προσχολική αγωγή στα πλαίσια ενός δεκατετράχρονου εκπαιδευτικού σχεδιασμού – αναπόσπαστο τμήμα μιας συνολικότερης στρατηγικής ριζικής κοινωνικής και εκπαιδευτικής χειραφέτησης. Ένα ενιαίο μορφωτικό σχέδιο ικανό να εμπνεύσει τον καθημερινό μορφωτικό αγώνα στο σχολείο. Ο αγώνας αυτός δεν είναι ιδιωτική υπόθεση των μαθητών και των οικογενειών τους ούτε επαγγελματική υπόθεση των εκπαιδευτικών. Είναι υπόθεση της κοινωνίας (δηλαδή των ταξικών συσχετισμών), αφού μόνο η επιτυχής έκβαση του μπορεί να εγγυηθεί το δημοκρατικό μέλλον. Συνεπώς η χρηματοδότησή του δεν μπορεί παρά να είναι αποκλειστικά δημόσια.  

 

 

ΔΙΕΚΔΙΚΗΣΕΙΣ ΠΟΥ ΚΙΝΟΥΝΤΑΙ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΩΝ ΑΡΧΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥ ΟΡΑΜΑΤΟΣ

 

Το Νηπιαγωγείο επιτελεί θεμελιακά,  σημαντικό ρόλο

 

• για την ενστάλαξη κοινωνικών συναισθηματικώνγνωστικών δεξιοτήτων και στάσεων,

 

• για την ανακάλυψη και την κατάκτηση τηςγνώσης διαμέσουβιωματικών διαδικασιών.

 

Για να μπορούμε να συζητάμε γύρω από το Νηπιαγωγείο υπάρχει  ένας και μοναδικός όρος: αυτός της άμεσης ικανοποίησης της βασικής διεκδίκησης  του εκπαιδευτικού κινήματος 

 

 

ΔΙΧΡΟΝΗ ΔΗΜΟΣΙΑ ΔΩΡΕΑΝ ΚΑΙ  ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΓΙΑ ΟΛΑ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ

 

• Ένα δημόσιο και δωρεάν νηπιαγωγείο, όπου η βιωματική μάθηση με βάση τα ενδιαφέροντα των παιδιών θα είναι πραγματικότητα και όπου η ενδογενής και αυθόρμητη ανάγκη των παιδιών για εξερεύνηση θα ικανοποιείται .

 

• Ένα δημόσιο νηπιαγωγείο  όπου οι χώροι του θα ανταποκρίνονται στις βιολογικές ανάγκες των παιδιών  αλλά και στις σύγχρονες εκπαιδευτικές ανάγκες, όπου  αναγνωρίζεται η  σπουδαιότητα του περιβάλλοντος  στην κατανόηση του κόσμου  για τα παιδιά μέσω της συνεχώς μεταβαλλόμενης ύλης του και των κοινωνικών σχέσεων που αναπτύσσονται.

 

• Ένα δημόσιο  και δωρεάν Νηπιαγωγείο όπου θα υπάρχει δωρεάν σίτιση και περίθαλψη για όλα τα παιδιά,   όπου θα υπάρχει στήριξη των παιδιών από  τις υποστηρικτικές δομές που πιθανόν  είναι αναγκαίες  (τμήματα ένταξης, παράλληλη στήριξη, λογοθεραπεία,  εργοθεραπεία, μαθήματα μητρικής γλώσσας  κ.αλ. )  εντός του   χώρου του νηπιαγωγείου, δωρεάν.  Ένα δημόσιο, δωρεάν και  υποχρεωτικό  Νηπιαγωγείο το οποίο  μπορεί να αντισταθμίσει τις δυνατότητες  των  μη προνομιούχων παιδιών, ώστε   να μπορέσουν να ξεκινήσουν  από ίσες εκπαιδευτικές αφετηρίες .

 

• Ένα δημόσιο δωρεάν Νηπιαγωγείο όπου θα παρέχεται στήριξη και ενίσχυση της προσωπικότητας   των νηπιαγωγών  διαμέσου  παιδαγωγικών, κοινωνικών  και ψυχολογικών δομών αλλά  και υψηλού επιπέδου επιμόρφωση τους  με απαλλαγή από τα διδακτικά καθήκοντα.

 

• Ένα δημόσιο  δωρεάν Νηπιαγωγείο όπου θα   υπάρχει η στήριξη γονέων από κοινωνικές και  ψυχολογικές δομές υποστηρικτικού χαρακτήρα (σχολές γονέων,  ομάδες στήριξης και συνεργασίας γονέων, συνεργασία με δομές κ.αλ.) αλλά   και  η συμμετοχή τους και συμβολή τους  στην παιδαγωγική διαδικασία με βάση τη διακριτότητα του ρόλου τους  ( σχολικός κήπος, ημέρα μαθητή , προετοιμασία γιορτών κ.λ.π)

 

• Ένα δημόσιο και δωρεάν Νηπιαγωγείο , όπου θα υπάρχουν καθαρίστριες, τραπεζοκόμοι, σχολικοί βοηθοί με μόνιμη σχέση εργασίας.

 

• Ένα δημόσιο δωρεάν Νηπιαγωγείο με  ευέλικτα και παιδοκεντρικά αναλυτικά προγράμματα σπουδών, στην κατεύθυνση της κριτικής ριζοσπαστικής παιδαγωγικής, η οποία θα βάζει τις βάσεις για τη διαμόρφωση ελεύθερων και κριτικά σκεπτόμενων προσωπικοτήτων και θα δημιουργεί τις συνθήκες για την καταπολέμηση των κοινωνικών και εκπαιδευτικών ανισοτήτων.

• Ένα δημόσιο  δωρεάν Νηπιαγωγείο που θα συνδέεται ποικιλόμορφα με το ενιαίο δημόσιο δωρεάν δωδεκάχρονο σχολείο, τόσο από άποψη αρχών όσο και από άποψη δομής, σκοπών, στόχων και προγραμμάτων.

 

• Ένα δημοκρατικό  Νηπιαγωγείο  με συμμετοχή των εκπαιδευτικών  στη δημιουργία του, που για να γίνει πράξη χρειάζεται το μυαλό και την ψυχή τους. Δημοκρατικό σχολείο σημαίνει ισότητα των εκπαιδευτικών, εμπιστοσύνη, παιδαγωγική ελευθερία, συλλογική λειτουργία και ευθύνη. Σημαίνει ότι ο σύλλογος διδασκόντων απόκτα κεντρικό και κυρίαρχο ρόλο στην διοικητική και παιδαγωγική λειτουργία του σχολείου.

 

• Ένα δημοκρατικό Νηπιαγωγείο με  συλλογική λειτουργία της σχολικής κοινότητας και με  κατάργηση του αξιολογικού πλέγματος . Συλλογική λειτουργία που καθορίζεται από τα μέλη της σχολικής κοινότητας και δεν ετεροπροσδιορίζεται από ένα πλέγμα τυπικών και έξωθεν θεσμοθετημένων διαδικασιών. Συλλογική λειτουργία αυτορρύθμισης στο εσωτερικό της σχολικής κοινότητας, από αυτήν για αυτήν, χωρίς ποσοτικοποιήσεις με ενεργητική την συμμετοχή εκπαιδευτικών, γονιών και μαθητών με βάση τη διακριτότητα των ρόλων τους.

 

•  Ένα  αντισταθμιστικό  Νηπιαγωγείο   με στόχο τη μορφωτική ισότητα . Αυτό απαιτεί την αντικατάσταση του μονοπρόσωπου θεσμού του Σχολικού Συμβούλου με Ομάδα Υποστήριξης Εκπαιδευτικού Έργου και την άμεση συνεργασία του Νηπιαγωγείου με φορείς  (κοινωνικές Υπηρεσίες, Ιδρύματα, Ψυχολογικές και κοινωνικές δομές)

 

Οι διεκδικήσεις μας στα πλαίσια των αρχών που προτείνουμε και στην κατεύθυνση που επιβάλλει το γενικότερο όραμα μας είναι αποτελέσματα της δράσης μας και των περιορισμών που αυτή έχει. Οι αγώνες ενάντια στην αξιολόγηση αποτελούν την βασική πηγή για τη διαμόρφωσή τους. Οι νηπιαγωγοί έκαναν  έναν από τους μεγαλύτερους εκπαιδευτικούς αγώνες των τελευταίων χρόνων για να μην γίνουν πραγματικότητα οι καταστροφικές για την εκπαίδευση πρακτικές του Νέου Σχολείου. Το αποκορύφωμα του αγώνα ήταν το Νοέμβρη του 2014 ο πανελλαδικός ξεσηκωμός των Νηπιαγωγών ΕΝΑΝΤΙΑ  ΣΤΗΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ. Οι Νηπιαγωγοί αντιστάθηκαν, σημειώνοντας ιστορικά υψηλά ποσοστά αποχής, τη στιγμή που η υπόλοιπη εκπαιδευτική κοινότητα άρχισε να λυγίζει.

 Είναι γεγονός ότι δεν κατορθώσαμε τον ατομικό καθημερινό αγώνα που δίνουμε στην τάξη να τον κάνουμε πολιτική και συλλογική υπόθεση. Είναι κάτι που μένει για το επόμενο διάστημα.  Πραγματικές διεκδικήσεις για το σχολείο θα υπάρξουν στο βαθμό που υπάρξουν πραγματικοί συλλογικοί αγώνες για το περιεχόμενο της δουλειάς μας. Χωρίς τη πολιτικοποίηση  και τη συλλογική οργάνωση του καθημερινού αγώνα της τάξης,  οι διεκδικήσεις που θα  προκύψουν από ομάδες μελέτης και εργασίας, μπορεί να αποτελέσουν άψυχα αιτήματα που θα διακοσμούν το λόγο της Ομοσπονδίας. Όμως δεν θα μπορέσουν ποτέ να  αποτελέσουν πραγματικά αιτούμενα. Με αυτή την έννοια οι διεκδικήσεις μας αντικατοπτρίζουν τους αγώνες μας.