Tην περασμένη Πέμπτη περατώθηκε η διημερίδα της Διδασκαλικής Ομοσπονδίας (Δ.Ο.Ε.) για την εκπαίδευση των παιδιών της μειονότητας, που πραγματοποιήθηκε στην Κομοτηνή στις 14 και 15 Μαρτίου. Περιμέναμε χρόνια οι τοπικοί σύλλογοι να οργανώσει η Δ.Ο.Ε. ένα συνέδριο για τη μειονοτική εκπαίδευση. Οι προσδοκίες διαψεύστηκαν τόσο από την οργάνωση όσο και από κάποιες εισηγήσεις της πρώτης ημέρας.

Κατά αρχάς οι δάσκαλοι δεν χωρούσαν σε ένα επιστημονικό συνέδριο, μπορεί να διδάσκουν, αλλά δεν μπορούν να κάνουν εισηγήσεις, μπορούν να εφαρμόζουν προγράμματα, αλλά δεν μπορούν να τα ανακοινώνουν σε ένα συνέδριο, αυτά είναι δουλεία των ακαδημαϊκών και μάλιστα η διάκριση έρχεται από το ίδιο το συνδικάτο . Όταν θέλησα να είμαι εισηγήτρια ακολουθώντας την οδό όλων των συνεδριών, να στείλω περίληψη να κριθώ για να συμμετάσχω με ένα κείμενο μου, πήρα την απάντηση ότι οι δάσκαλοι των μειονοτικών σχολείων θα συζητήσουν τη δεύτερη μέρα σε τραπέζια εργασιών και θα καταθέσουν προτάσεις, αλλά το επιστημονικό κομμάτι ανήκει στους ακαδημαϊκούς. Την προτελευταία μέρα το μεσημέρι μου ζήτησαν να μιλήσω, αρνήθηκα, μετά από ακυρώσεις ομιλητών που έθεσαν ζήτημα για μη ισομερή και ισότιμη συμμετοχή των διαφορετικών απόψεων, την απουσία καταρτισμένων εκπαιδευτικών στο θέμα, όπως και των σχετικών επιστημόνων από το Πρόγραμμα Εκπαίδευσης Μουσουλμανοπαίδων (Π.Ε.Μ.), και φορέων από τη μειονότητα.

Το συνέδριο μετά από παλινωδίες, μεταλλάξεις και κίνδυνο να αναβληθεί πραγματοποιήθηκε ως διημερίδα. Τη σύμπνοια όμως!  Όπως η μειονοτική εκπαίδευση είναι δυσκίνητη,  συμπαγής  στην  άρνηση  κάθε αλλαγής, προσδιοριζόμενη από  το  πολιτικό πεδίο έτσι και το συνέδριο-διημερίδα ανέπτυξε τα ίδια χαρακτηριστικά.

​

Στην διημερίδα επίσης παρατηρήθηκαν και άλλες παράξενες «σύμπνοιες» ο πανεπιστημιακός Άγγελος Συρίγος πρότεινε τη δημιουργία δημόσιων σχολείων παράλληλα με τα μειονοτικά δημοτικά στα κεφαλοχώρια, όπου θα διδάσκονται στα παιδιά της μειονότητας όλα τα μαθήματα στην ελληνική γλώσσα και η τουρκική θα είναι γλώσσα επιλογής, με μια ώρα διδασκαλίας την εβδομάδα. Η παραπάνω άποψη είναι καταγεγραμμένη στο Διδασκαλικό Βήμα[2] ως θέση των «Παρεμβάσεων» και της «Αυτόνομης Παρέμβασης» (σχήματα της Ξάνθης) την οποία εγώ ανακοίνωσα στο 78ο Συνέδριο της ΔΟΕ. Η πρόταση Συρίγου είναι βέβαια μεταλλαγμένη, από τη θέση των «Παρεμβάσεων» και της «Αυτόνομης Παρέμβασης», στην αφομοιωτική λογική, αφού η τουρκική γλώσσα θα υπάρχει ως επίφαση διαπολιτισμικότητας. Ο καθηγητής Συρίγος δε γνώριζε, ότι σχεδόν «συμπλέει» με έναν εκ διαμέτρου αντίθετο πολιτικό χώρο. Τα γελάκια και τα σχόλια επιταθήκαν κατά την υπενθύμιση μου, από τους συνδικαλιστές του προεδρείου που ξεχνούν εύκολα και προσέτρεξαν σε βοήθεια του καλεσμένου ακαδημαϊκού.

​

Επίσης ένα άλλο ζήτημα που έθεσε ο καθηγητής Συρίγος ήταν το πιλοτικό πρόγραμμα του ΙΕΠ (Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής) σύμφωνα με το οποίο στα νηπιαγωγεία των αμιγώς μειονοτικών χωριών θα παρίσταται μία νηπιαγωγός από τη μειονότητα που θα βοηθά στη μητρική γλώσσα, όποια είναι αυτή, (Πομακική, ρομανί, τουρκική) τα παιδιά και τις οικογένειες τους. Θα λειτουργεί διαμεσολαβητικά χωρίς να υποκαθιστά τους νηπιαγωγούς της τάξης. Για το παραπάνω ζήτημα επίσης ακούστηκαν από το κ. Συρίγο «περίεργες» απόψεις. Από τη μια μίλησε για δίγλωσσα νηπιαγωγεία με την ελληνική και την τουρκική γλώσσα, γεγονός βέβαια που δεν αποτελεί πρόταση του Ι.Ε.Π., αλλά άποψη της Νέας Δημοκρατίας και της παράταξής της ΔΑΚΕ για το πιλοτικό πρόγραμμα. Επίσης αποτελεί και κορυφαίο σήμερα σημείο αντιπαράθεσης για τη μειονοτική εκπαίδευση, ανάμεσα στην Ν. Δημοκρατία και την κυβέρνηση. Από την άλλη πρότεινε το ρόλο του διαμεσολαβητή (όπως και το Ι.Ε.Π.) ο οποίος όμως δε θα είναι νηπιαγωγός, αλλά κάποιος από την κοινότητα, άμισθος εθελοντής, αυτή ήταν η σημαντική διαφοροποίηση από το Ι.Ε.Π., το χωρίς χρήματα.

​

Εντέλει ένα συνονθύλευμα προτάσεων ακούστηκαν από τον κ. Συρίγο, που η μια άποψη αναιρεί την άλλη, αλιεύοντας κάποιες θέσεις από άλλους πολιτικούς χώρους και προσθέτοντας ολίγη επιστημονικότητα από ανάλογα εγχειρήματα σε ευρωπαϊκά κράτη, ωστόσο υπηρετώντας το συγκεκριμένο πολιτικό χώρο της Δεξιάς. Ακόμη, σχεδόν αποσιωπήθηκαν στα λεγόμενα του καθηγητή τα επιτεύγματα του Προγράμματος Εκπαίδευσης Μουσουλμανοπαίδων (Π.Ε.Μ.). Με δυο τρεις φράσεις προσπέρασε την πιο σοβαρή αποτελεσματική προσπάθεια του ελληνικού κράτους για τη μειονοτική εκπαίδευση. Υποστήριξε ότι τα παιδιά της μειονότητας συνεχίζουν να έχουν προβλήματα, τα δε αποτελέσματα του Π.Ε.Μ. δεν τα γνωρίζουμε γιατί δεν έχουν δημοσιευτεί. Ένα «φάντασμα» πλανιόταν στην ημερίδα, το «φάντασμα¨ του Π.Ε.Μ. που όλοι απέφευγαν.

​

Η χειρότερη ωστόσο στιγμή, συμβολικά και κυριολεκτικά υπήρξε στο ξεκίνημα της ομιλίας του κ. Συρίγου όταν μισο-διακωμωδώντας μισο-ειρωνευόμενος, με την αέρα του πανεπιστημιακού και κοσμοπολίτη ακαδημαϊκού, εκστόμισε το εξής «εγώ μέχρι τώρα ξέρω ότι βρίζουμε στη μητρική γλώσσα όχι ότι ονειρευόμαστε», όπως υποστήριξε ο προηγούμενος ομιλητής πανεπιστημιακός δάσκαλος Γιαγκουνίδης για τη μητρική γλώσσα. Ο επικοινωνιακός καθηγητής Συρίγος  «επικοινώνησε» πολύ ξεκάθαρα την άποψη του, η μητρική γλώσσα στην προκειμένη περίπτωση (πομακικά, ρομανί, τουρκικά) είναι για να βρίζουμε, για τις πιο μύχιες ποταπές σκέψεις όχι για τις καλύτερες των ονείρων. Η μητρική γλώσσα έχει χαμηλότερο κύρος, από την πρότυπη, όλοι ένα λοιπόν, ομογλωσσία, οι μαθητές αφομοιωμένοι στην κυρίαρχη γλώσσα-ιδεολογία. Το πολιτισμικό κεφάλαιο του κάθε παιδιού, ένα φορτίο αβάσταχτο για το ίδιο και την οικογένεια του, δεν το χαρακτηρίζει θετικά, δεν εμπλουτίζει την εκπαιδευτική διαδικασία, δεν αποτελεί υλικό οικοδόμησης της νέας γνώσης, αλλά στοιχείο ανισότητας που θα συνεχιστεί σε μια εκπαίδευση που ετοιμάζει διαχειρίσιμα, καθημαγμένα πλάσματα και πολιτικούς πελάτες. Τα άλλα όλα για διαμεσολαβητές και δημοκρατική παιδεία είναι χαριτωμενιές και προσχηματικές δικαιολογίες για να αποκρυφτεί η ιδεολογία της ανισότητας και της ηγεμονίας των δυνατών.

Και ακόμα κάτι, θέλω να εκφράσω την πίκρα μου, και δεν είμαι άμαθη, για το ότι δεν επέτρεπε ο συντονιστής της ημερίδας στο προεδρείο, να μιλήσουν οι δάσκαλοι να διατυπώσουν τις ενστάσεις τους. Επιτιμητικά να επαναλαμβάνουν και από πάνω και από κάτω, οι συνδικαλιστές των κυρίαρχων παρατάξεων, «μόνο ερωτήσεις» θαρρείς και οι ερωτήσεις δεν πρέπει να πλαισιωθούν από ένα σύντομο σκεπτικό. Μόνο ερωτήσεις συνάδελφοι! για να αποφευχθούν τα ατυχήματα και να μην χαλάσουμε την «επιστημονική» εκδήλωση.

​

Και εγώ τη δεύτερη μέρα δε πήγα στη διημερίδα πήρα το γνωστό δρόμο για το βουνό, εκεί που ανήκω, στην τάξη μου, στο χωριό μου, στο σχολείο μου στη Γλαύκη, μαζί με τους «συγγενείς» μου πια, μουσουλμάνους και πλειονοτικούς δασκάλους και τα παιδιά μου να με περιμένουν, βγάζοντας τα κεφαλάκια τους για να προετοιμάσουν την έκπληξη τους, να μου απαγγείλουν τους στίχους του Γκάτσου για τη γιορτή της 25ης Μαρτίου.

​

Δική τους είναι μια φλούδα γης
μα εσύ Θεέ μου τους οδηγείς
για να γλιτώσουν αυτή τη φλούδα
απ’ το τσακάλι και την αρκούδα( με αλλαγές).

 

 

 

 

 

Σημειώσεις

 

[1] Η Λένα Παπαδοπούλου είναι δασκάλα στο Μειονοτικό  Δημοτικό Σχολείο Γλαύκης στην  Ξάνθη

​

[2] Διδασκαλικό Βήμα, Περίοδος Γ’, Αριθ. Φύλλου 1150, Ιούλιο-Αύγουστος-Σεπτέμβριος 2009, σ. 86-87