ΝΤΙΝΟΣ ΠΑΝΤΕΛΙΔΗΣ
ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΣΤΗΝ ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΗ
ΜΕ ΤΗΝ ΑΠΟΣΤΟΛΗ «ΕΝΑ ΣΧΟΛΕΙΟ ΓΙΑ ΤΗ ΓΑΖΑ»
Το Δημοτικό Σχολείο «Al-Tahadi» στο Παλαιστινιακό χωριό Zanuta, νότια της Χεβρώνας που γκρέμισαν οι Ισραηλινοί έποικοι με τη βοήθεια των ισραηλινών δυνάμεων κατοχής τη νύχτα της Δευτέρας 9 Απρίλη 2018 ήταν η αφορμή για το ταξίδι στην Παλαιστίνη. Το σχολείο είχε χτιστεί με χρήματα που συγκεντρώθηκαν από τα σωματεία μας, τις συλλογικότητες και τους χιλιάδες πολίτες από όλη την Ελλάδα μέσα από την πρωτοβουλία «ΕΝΑ ΣΧΟΛΕΙΟ ΓΙΑ ΤΗ ΓΑΖΑ». Η ανέγερσή του ολοκληρώθηκε το Μάρτη του 2018 και τα εγκαίνιά του πραγματοποιήθηκαν λίγες μέρες αργότερα.
Ο λόγος ήταν άλλος και υπήρχε στη σκέψη μου χρόνια τώρα. Από την πρώτη Ιντιφάντα το 1987, από τις κινητοποιήσεις του 1988 για το στέλεχος της PLO τον Μ. Χαμπντάν, από τη δεύτερη Ιντιφάντα το 2000, από τις αποστολές αλληλεγγύης «Ένα καράβι για τη Γάζα» 2008 - 2010. Ήταν η επιθυμία μου να βρεθώ κοντά σ’ αυτό το λαό που χρόνια τώρα αγωνίζεται για «Γη και Ελευθερία» ενάντια στους ιμπεριαλιστικούς σχεδιασμούς της δύσης και τη βαρβαρότητα του ισραηλινού κράτους.
Ημέρα πρώτη. Τρίτη 8 Μαΐου
Προσγειωθήκαμε στο αεροδρόμιο του Τελ Αβίβ το πρωινό της Τρίτης 8 Μαΐου. Τα πράγματα πήγαν καλά και ευτυχώς κανένα από τα σενάρια που ετοιμάστηκε να αντιμετωπίσει η αποστολή δε μας χρειάστηκε. Το βανάκι που είχε κλειστεί για την οκταμελή μας αποστολή μας περίμενε και μας μετέφερε στο ξενοδοχείο στη Ραμάλα χωρίς απρόοπτο. Κατά τη διαδρομή τρία πράγματα μου έκαναν εντύπωση. Η τεράστια πινακίδα ελάχιστα χιλιόμετρα από το αεροδρόμιο που χαιρέτιζε τα 20 χρόνια Σιωνισμού με τις χιλιάδες σημαίες του Ισραήλ κατά μήκος της διαδρομής, το ατελείωτο τείχος που κατασκευάζει το κράτος του Ισραήλ για να περιορίσει και να απομονώσει τις Παλαιστινιακές περιοχές και η τρομερή (δεν έχω άλλη λέξη να την περιγράψω) ανοικοδόμηση στα περίχωρα της Ραμάλα με χιλιάδες άδεια πολυώροφα κτίρια παντού.
Στο ξενοδοχείο που καταλύσαμε μας περίμενε και μας υποδέχτηκε ένας σπουδαίος άνθρωπος που πέρασε χρόνια στις φυλακές του Ισραήλ για την αντιστασιακή του δράση. Με χαμόγελο μας αγκάλιασε και μας χαιρέτησε έναν έναν, μία μία με τρόπο που μας έκανε να νοιώσουμε ότι είμαστε ευπρόσδεκτοι στον τόπο του. Τότε κατάλαβα για πρώτη φορά ότι για τους Παλαιστίνιους η αλληλεγγύη μας στον αγώνα τους για δικαιοσύνη και ελευθερία ήταν κάτι περισσότερο από τα δύο σχολεία που οι σύλλογοι εκπαιδευτικών προσέφεραν για την εκπαίδευση των παιδιών της Παλαιστίνης.
Η πρώτη συνάντηση που είχαμε ήταν αργά το μεσημέρι με τον Υπουργό Παιδείας και άλλα στελέχη του Υπουργείου Παιδείας της Παλαιστίνης. Μια και είχαμε αρκετό χρόνο μπροστά μας αποφασίσαμε να περπατήσουμε στην πόλη να τη γνωρίσουμε, να δούμε την καθημερινότητά της, να μιλήσουμε με τους ανθρώπους της, να νοιώσουμε το σφυγμό της. Η Ραμάλα είναι αυτό που θα λέγαμε η προσωρινή πρωτεύουσα της Παλαιστίνης[1] και δεν υπάρχει παρουσία του Ισραηλινού κράτους στη διοίκηση και την αστυνόμευση της πόλης. Αποτελεί έδρα της Παλαιστινιακής Αρχής και έχει παλαιστινιακή αστυνομία.
Από το ξενοδοχείο περπατήσαμε τον ανηφορικό, διπλής κατεύθυνσης δρόμο προς το κέντρο της πόλης. Και στις δύο πλευρές του μαγαζιά κάθε είδους που στο μυαλό μου έφεραν την οδό Ευρυπίδου στην Αθήνα τη δεκαετία του ’80 ή την Βασ. Ηρακλείου στη Θεσσαλονίκη σήμερα. Άνθρωποι που ψώνιζαν, εμπορεύματα στο δρόμο, άδεια, πεταμένα χαρτοκιβώτια και σκουπίδια παντού. Η πόλη ζωηρή αλλά αν είσαι προσεκτικός παρατηρούσες ότι οι άνθρωποι δεν ήταν βιαστικοί, οι κινήσεις αργές και σίγουρες, παζάρευαν τα πάντα, επέλεγαν και προχωρούσαν παρακάτω. Όλες οι γυναίκες, ανεξάρτητα από την ηλικία τους, φορούσαν μαντήλα και μακριά φορέματα. Μου έκανε εντύπωση γιατί σύντροφοι και συντρόφισσες που είχαν επισκεφθεί κάποια χρόνια πριν την Παλαιστίνη μου είχαν πει πως η μαντήλα δεν ήταν πολύ συνηθισμένη και πως οι νέες γυναίκες, πολιτικοποιημένες λόγω της κατοχής και της αντίστασης, δεν είχαν υιοθετήσει το πρότυπο των χωρών της ανατολής. Σήμερα τα πράγματα ήταν αλλιώς. Η επιθετικότητα της δύσης, οι ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις και ή άνοδος του ισλαμισμού σε κάποιες χώρες της περιοχής είχαν ως συνέπεια και τη στροφή της νεολαίας στις παραδοσιακές αξίες της περιοχής και την υιοθέτηση ενός διαφορετικού και διακριτού από τη δύση πολιτισμικού μοντέλου. Οι άντρες κάποιας ηλικίας από την άλλη έχουν ένα κλασσικό παλαιικό ντύσιμο με το κλασικό σακάκι ενώ οι νεότεροι άντρες δεν ξεχώρισαν από τους συνομηλίκους τους στη χώρα μας. Πρόσεξα τα πρόσωπά τους. Κοινό χαρακτηριστικό η σοβαρότητα και κάποια αδιόρατη θλίψη στο βλέμμα τους που μετατρεπόταν σε ευγένεια σε κάθε συναλλαγή μαζί μας. Η απάντησή μας «Γιουνάν» στην ερώτησή τους από πού είμαστε έφερνε χαμόγελα και καλωσορίσματα όπου και να βρεθήκαμε. Η στήριξη του αγώνα του παλαιστινιακού λαού και η αλληλεγγύη στους πρόσφυγες Παλαιστίνιους στη χώρα μας είναι γνωστές. Όπως γνωστή σε όλους τους είναι η άθλια πολιτική των ελληνικών κυβερνήσεων τα τελευταία χρόνια με τη συμμαχία με το κράτος του Ισραήλ για την οποία αποφεύγουν να μιλήσουν παρά τις δικές μας αναφορές. Δυστυχώς το σφιχτό πρόγραμμά μας δε μας επέτρεπε να αφιερώσουμε χρόνο ώστε να επικοινωνήσουμε όπως θα θέλαμε (όλοι και όλες μιλούσαν τα τουριστικά αγγλικά που ξέραμε και κάποιοι από μας).
Στο πρώτο αρτοποιείο που είδαμε μπροστά μας κάποιοι από μας σταθήκαμε και κοιτάζαμε με περιέργεια τις ζεστές πιτούλες που μόλις έβγαιναν από το φούρνο. Τότε ο ιδιοκτήτης(;) κρατώντας μία ήρθε στην είσοδο και μου την προσέφερε. Έκπληκτος εγώ τον ευχαρίστησα. Πρόσεξα το εγκάρδιο χαμόγελό του κάτι που με εξέπληξε όσο και η πράξη του. Αυτός, μπήκε ξανά μέσα και παίρνοντας από τον πάγκο ένα πακέτο από τις υπέροχες πιτούλες βγήκε και προσέφερε σε όλους και όλες μας. Αυτό όμως δεν του ήταν αρκετό. Πήρε μια σακούλα και έβαλε μέσα αρκετές και μου τις έδωσε! Τον κοιτούσα απορημένος. Όχι μόνο εγώ αλλά όλοι μας. Τα ευχαριστώ ήταν τόσα όση και η έκπληξή μας. Θέλαμε να ανταποδώσουμε και σαν «ευρωπαίοι» που είμαστε συμφωνήσαμε να αφήσουμε 5 ευρώ! Η έκπληξη πέρασε στη δική του πλευρά. Αυτόματα καταλάβαμε το λάθος μας (την προσβολή καλύτερα) αλλά ήταν πια αργά. Πιστεύω (ή έστω θέλω να πιστεύω) τώρα πια ότι αυτός ο ευγενικός άνθρωπος κατάλαβε την αμηχανία μας και την αδυναμία μας να προσφέρουμε κι εμείς κάτι. Οι εκπλήξεις όμως δε σταμάτησαν εκεί. Όσο μασουλούσαμε έξω από το φούρνο εμφανίστηκε ένας νεαρός από το διπλανό μαγαζί κρατώντας ένα δίσκο με καφέδες και μας τους πρόσφερε με την ίδια ευγένεια και ανιδιοτέλεια. Εκείνη τη στιγμή νοιώσαμε όλοι και όλες τι σημαίνει Παλαιστίνη. Τι σημαίνει να παλεύεις το κτήνος αλλά να διατηρείς την ανθρωπιά σου στο ακέραιο. Τους ανθρώπους αυτούς πιθανότατα δε θα τους ξαναδούμε. Ούτε αυτοί εμάς. Όμως πόσες φορές σε άγνωστους τόπους (ή και στον τόπο μας) νοιώσαμε τέτοια ζεστασιά; Μπορώ πια να πω ότι «η άλλη μισή μου καρδιά στην Παλαιστίνη βρίσκεται» και πως εσείς θα καταλάβετε ότι ούτε υπερβολή ούτε λόγια του αέρα είναι.
Συνεχίσαμε το δρόμο μας. Λίγο πιο πάνω βρεθήκαμε στην κεντρική λαχαναγορά. Πάγκοι γεμάτοι με κάθε είδους φρούτα και λαχανικά, κόσμος που διάλεγε και διαπραγματεύονταν τα προϊόντα που χρειαζότανε, σακούλες που περνούσαν στα χέρια των πελατών, μανάβηδες που διαλαλούσαν την πραμάτεια τους σκεπάζοντας με τις δυνατές τους φωνές το κάλεσμα του μουεζίνη που ακούγονταν από έναν παρακείμενο τζαμί. (Τελικά όλοι οι μανάβηδες του κόσμου είναι ίδιοι!). Στις άκρες του δρόμου τα άδεια χαρτοκιβώτια και τα υπολείμματα των λαχανικών σχημάτιζαν λόφους. Πρόσεξα πως τα χαρτοκιβώτια είχαν τα περισσότερα ισραηλινά γράμματα και κάποια αραβικά. Τις ημέρες που ακολούθησαν και στις επισκέψεις που κάναμε σε χωριά της Παλαιστίνης παρατηρήσαμε ότι το τεράστιο τείχος που κατασκευάζουν οι ισραηλινοί πέρα από το ότι περιορίζει ασφυχτικά τις παλαιστινιακές περιοχές, πέρα από το ότι απομονώνει τα χωριά τους με αποτέλεσμα η συγκοινωνία με αυτά να είναι καθημερινή ταλαιπωρία λόγω αποστάσεων και κυρίως λόγω των απαξιωτικών ελέγχων στα τσεκ-πόιντ, περιόριζε την παλαιστινιακή γη στα πλέον άγονα και βραχώδη μέρη. Σε αρκετά σημεία μάλιστα, πηγαίνοντας προς Ιερουσαλήμ είδαμε εγκαταλειμμένα χωράφια με κομμένα δέντρα από εποίκους Ισραηλινούς ώστε να εξαναγκαστούν οι Παλαιστίνιοι να εγκαταλείψουν τη γη τους. Χιλιόμετρα τείχους απομονώνουν την εύφορη γη που δίνεται σε ισραηλινούς εποίκους για σύγχρονες οργανωμένες καλλιέργειες και εντατική κτηνοτροφική παραγωγή. Κάποια μικρά χωραφάκια σε πεζούλες στις πλαγιές των βουνών χωρίς καμιά δυνατότητα να υπάρξει οποιοδήποτε σύστημα άρδευσης, χωραφάκια που εξαρτώνται από τις περιορισμένες βροχοπτώσεις και κάποια μικρά κοπάδια των 10 -20 ζώων σε άθλιες εγκαταστάσεις είναι η γεωργοκτηνοτροφική παραγωγή των Παλαιστίνιων αγροτών.
Τη μεθεπόμενη μέρα, στη συνάντηση-συζήτηση που είχαμε με μέλη της ηγεσίας του Δημοκρατικού Μετώπου για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης, επιβεβαιώσαμε τις παρατηρήσεις μας ότι η πρωτογενής παραγωγή (και αγροτικών προϊόντων) είναι περιορισμένη λόγω της εποικιστικής πολιτικής του ισραηλινού κράτους που ιδιοποιείται τις καλλιεργήσιμες εκτάσεις από τους Παλαιστίνιους αγρότες εκδιώκοντάς τους με βία και τρομοκρατία από τα χωριά τους. Η κοπή των καρποφόρων δέντρων σε καλλιέργειες Παλαιστινίων και η κατάληψη των πηγών ώστε να μην είναι δυνατόν οι Παλαιστίνιοι να σχεδιάσουν και να οργανώσουν την αγροτική παραγωγή που να καλύπτει τις ανάγκες τους είναι μέρος του σχεδίου εθνοκάθαρσης που επιχειρεί το Ισραήλ . Έτσι οι όποιες ανάγκες για τον λαό της Παλαιστίνης καλύπτονται με εισαγωγές ειδών πρώτης ανάγκης. Εισαγωγές που γίνονται από αραβικές χώρες αλλά και το Ισραήλ τις οποίες ελέγχει και διακινεί το ισραηλινό κεφάλαιο σε συνεργασία με το παλαιστινιακό κεφάλαιο. Δεν είναι δηλαδή μόνο η πολιτικοστρατιωτική επιβολή του κράτους του Ισραήλ αλλά και ο απόλυτος έλεγχος της παραγωγικής διαδικασίας και η διακίνηση των αγαθών. Δε θα μπορούσε εξάλλου η κατοχή να επιτύχει αλλιώς.
Ο δρόμος μας κατέληξε στην κεντρική πλατεία. Στην «Ομόνοια» της Ραμάλα. Εκεί που καταλήγουν (ή που ξεκινούν) άλλοι 5 δρόμοι από/προς διαφορετική κατεύθυνση. Πυκνή κίνηση αυτοκινήτων, χιλιάδες άνθρωποι κινούνται σε κάθε κατεύθυνση, μαγαζιά κάθε είδους, γυράδικα, φαγάδικα και ζαχαροπλαστεία, υπαίθριοι πωλητές ζαχαρωτών και πουθενά μπύρα. Παρατήρηση 1η: Στη Ραμάλα δεν υπάρχουν φανάρια στους δρόμους ούτε τροχονόμοι. Παρατήρηση 2η: σε όλα τα αυτοκίνητα παλιά και καινούρια έχουν χαλάσει τα φλας, όλα τα φλας όπως πρόσεξε η Δήμητρα, γι’ αυτό και κανείς δεν τα χρησιμοποιεί. Παρ’ όλα αυτά η κίνηση των αυτοκινήτων γίνεται χωρίς προβλήματα. Οι οδηγοί (άντρες στη συντριπτική πλειοψηφία) συνεννοούνται με κινήσεις των χεριών και σε κάποιες περιπτώσεις με το βλέμμα τους. Κανείς δε θυμώνει, κανείς δε βρίζει, κανείς δε χειρονομεί, κανείς δε στέλνει τον απέναντι οδηγό να πλύνει κανένα πιάτο, κανείς δεν κατεβαίνει να «τσαμπουκαλευτεί». Χαμογελάνε ό ένας τον άλλον, ψιλοστριμώχνονται και όλοι κάνουν τη δουλειά τους. Λίγη κόρνα παραπάνω (είπαμε δεν έχουν φλας) κι όλα δουλεύουν ρολόι. Άνθρωποι ευγενικοί, υπομονετικοί, συνεργάσιμοι και αποφασιστικοί. Τα φανάρια και οι τροχονόμοι είναι για την πολιτισμένη δύση που πάντα κάποιος πρέπει να ρυθμίζει τη ζωή μας ώστε να μη σφαχτούμε μεταξύ μας για την «προτεραιότητα»!!!
Μια στάση (επιδρομή είναι η πιο σωστή έκφραση) σε ζαχαροπλαστείο ήταν η επόμενη επιλογή μας. Η αυτοσυγκράτησή μας πήγε περίπατο με ευθύνη του Γιώργου. Δεν το συνεχίζω. Δεν είναι σωστό.
Με κόπο λοιπόν συνεχίσαμε την περιήγηση με κατεύθυνση την παλιά πόλη. Πλησιάζοντας είδαμε χριστιανικές εκκλησίες κάθε δόγματος που συντηρούσαν δημοτικά σχολεία, ιδιωτικά όπως μάθαμε αργότερα, που το κόστος για κάθε παιδί ήταν από 2.000 – 4.000 δολάρια. Τα παιδιά, με διαφορετικές ενδυμασίες για κάθε σχολείο, κυκλοφορούσαν παντού στην περιοχή χωρίς τη συνοδεία των γονιών τους σε ώρα που κανονικά θα έπρεπε να είναι στο σχολείο πράγμα που κίνησε την περιέργειά μας και ιδιαίτερα της Αδριανής που με κόπο τη συγκρατήσαμε να μην ρωτήσει κάποια από αυτά «γιατί παιδάκι μου δεν είσαι στο σχολείο σου;». Η παλιά πόλη δεν μου έδωσε την εντύπωση ότι τιμούσε το όνομα της «παλιάς». Νέα οικοδομήματα και παλιά, όλα μαζί και μόνο με τη φαντασία μπορούσες να έχεις την αίσθηση του «παλιού κόσμου», τη νοσταλγία των αρχών του 20ου αιώνα, τις εικόνες της Μέσης Ανατολής από παλιές ταινίες του κινηματογράφου. Αξιοσημείωτο: Η περιοχή αυτή είναι και το μοναδικό μέρος στη Ραμάλα που μπορείς να βρεις μπύρα σε 2-3 κάβες που έχουν κυρίως αναψυκτικά κάθε χρώματος. Πουθενά στη Ραμάλα δεν υπάρχει αλκοόλ. Κανείς και καμιά δεν πίνει λόγω θρησκευτικών πεποιθήσεων.
Το μεσημέρι είχε πια φτάσει και η προγραμματισμένη συνάντηση με τον Υπουργό Παιδείας της Παλαιστίνης Σάμπρι Σαϊντάμ και υπηρεσιακούς παράγοντες έγινε σε κεντρικό εστιατόριο. Ο Υ.Π., καθηγητής σε ευρωπαϊκό πανεπιστήμιο πριν αναλάβει καθήκοντα στην Παλαιστίνη, είναι ένας συγκροτημένος και προσεκτικός στις αναφορές του πολιτικός και φάνηκε ότι γνωρίζει τα θέματα της αρμοδιότητάς του. Αφού μας καλωσόρισε εγκάρδια όλους και όλες μας, αναφέρθηκε στο εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας του. Υπάρχει, λοιπόν, πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια δημόσια και δωρεάν εκπαίδευση, όπως και ιδιωτικά σχολεία (αναφέρθηκα παραπάνω γι’ αυτά) και σχολεία που στηρίζει η UNRA (ΟΗΕ). Σύμφωνα με τον υπουργό, ο αριθμός των εκπαιδευτικών αυξάνεται κατά 50% κάθε σχολική χρονιά τα τελευταία χρόνια με στόχο η εκπαίδευση να γίνει καθολική σε όλη της έκταση της Δυτικής Όχθης που «ελέγχεται» από την Παλαιστινιακή Αρχή. Σημείωσε ότι στην προσπάθεια αυτή συνέβαλαν καθοριστικά και τα 2 σχολεία που χτίστηκαν σε περιοχές απομακρυσμένες από τη Zanuta και στο Ραμαντίν, με τη συνδρομή της πρωτοβουλίας “Ένα σχολείο για τη Γάζα”, σχολεία που χτίστηκαν για να υποστηρίξουν παιδιά κτηνοτρόφων που, μένοντας πίσω με τις μανάδες τους, όταν οι άντρες της οικογένειας μετακινούνται εποχικά με τα κοπάδια τους, έχουν να αντιμετωπίσουν σοβαρά προβλήματα μετακίνησης καθώς και καθημερινούς προσβλητικούς και χρονοβόρους ελέγχους από τον ισραηλινό στρατό κατοχής. Εξέφρασε μάλιστα την οργή και την απογοήτευσή του που το σχολείο «Al-Tahadi» στο Παλαιστινιακό χωριό Zanuta καταστράφηκε από τους εποίκους και το στρατό κατοχής λίγες μέρες μετά τον εγκαινιασμό του αλλά και την πεποίθησή του ότι η διεθνής αλληλεγγύη θα συμβάλει ώστε το σχολείο να ξαναχτιστεί και να ξαναλειτουργήσει. Σε ερώτησή μας για την εκπαίδευση των παιδιών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες μας απάντησε πως τα σχολεία δουλεύουν με συμπερίληψη και πως υπάρχουν σχολικές δομές στα νοσοκομεία για παιδιά με χρόνια νοσήματα (καρκίνο, νεφρική ανεπάρκεια). Από την απάντησή του καταλάβαμε ότι δεν υπάρχουν άλλες δομές για την υποστήριξη των παιδιών με αναπηρία πέρα από τη γενική τάξη. Από τη σύμβουλο του Υ.Π. (τη μόνη γυναίκα που δε φορούσε μαντήλα) μάθαμε ότι υπάρχει κοινή εκπαιδευτική πολιτική της Παλαιστινιακής αρχής και των εκπαιδευτικών αρχών στη Γάζα σε θέματα προγραμμάτων, εκπαιδευτικού υλικού, κλπ.. Η συζήτηση για τη Γάζα δε συνεχίστηκε όπως ακριβώς δε συνεχιζόταν ποτέ τις επόμενες μέρες. Κάποια στιγμή στη συζήτηση αναφέραμε την Άχεντ Ταμίμι, τον αγώνα της και τη σύλληψή της. Μας προτάθηκε η επίσκεψη στο σπίτι της, κάτι που επιθυμούσαμε και αποδεχτήκαμε με ικανοποίηση. Η συνάντηση ολοκληρώθηκε με το γεύμα που μας προσέφερε ο Υπουργός και με τις πρώτες (από τις δεκάδες που ακολούθησαν και τις επόμενες μέρες) «sura», ομαδικές φωτογραφίσεις.
NABI SALEH
Απόγευμα ξεκινήσαμε από το ξενοδοχείο με δύο αυτοκίνητα και με τη συνοδεία του ανθρώπου που μας υποδέχτηκε το πρωί. Δε θυμάμαι πόση ώρα κάναμε να φτάσουμε στο χωριό γιατί στη διαδρομή παρατηρούσα χωρίς να καταλαβαίνω που αρχίζει και που τελειώνει το τείχος (πάντα έχανα το χρόνο για τον ίδιο ακριβώς λόγο). Είναι αδύνατο να αντιληφθείς αρχή και τέλος στο τείχος γιατί μάλλον δεν υπάρχει. Ίσως μόνο αν έχεις τη δυνατότητα να το δεις από ψηλά. Δεύτερη σκέψη ήταν η περίπτωση να αντιμετωπίσουμε πιθανό έλεγχο από το στρατό κατοχής που θα ανέτρεπε το σχεδιασμό μας. Ήταν η πρώτη μας μέρα εξάλλου και δεν είχαμε ακόμη «εξοικειωθεί» με το ενδεχόμενο αυτό. Γι’ αυτό το λόγο όταν χάσαμε την επαφή με το δεύτερο αυτοκίνητο που ακολουθούσε χρειάστηκε να επικοινωνήσουμε τηλεφωνικά για να σιγουρευτούμε ότι όλα πάνε καλά.
Το χωριό NABI SALEH είναι χτισμένο πάνω σε λόφο. Στον απέναντι λόφο έποικοι Ισραηλινοί, αφαιρώντας με τη βία (το μοναδικό τρόπο που γνωρίζουν) τη γη από τους χωρικούς, έχτισαν ένα χωριό περιτειχισμένο και με συρματοπλέγματα σε κάποιες πλευρές . Την κοιλάδα που σχηματίζεται ανάμεσα στους δύο λόφους διαπερνά ένας αυτοκινητόδρομος σε σαφώς καλύτερη κατάσταση από αυτόν που διανύσαμε. Μάθαμε και εύκολα το καταλάβαμε, πως ήταν απαγορευμένος για μας και «εξυπηρετούσε» μόνο τον οικισμό των εποίκων και του στρατού. Σε κάποιο σημείο της κοιλάδας, ανάμεσα στους δύο λόφους διακρίναμε τις εγκαταστάσεις που συγκέντρωνε το νερό της πηγής που βρισκόταν εκεί. Μάθαμε ότι (και) αυτός ήταν ο λόγος που εποικίστηκε η περιοχή. Το νερό περιήλθε στη χρήση των εποίκων αποκλείοντας τους κατοίκους του NABI SALEH οι οποίοι έχουν νερό μόνο κάποιες ώρες την ημέρα και φυσικά όχι για ποτίσματα. Καταπράσινη η περιοχή των εποίκων, ξερότοπος πια απέμεινε για τους Παλαιστίνιους. Τις μέρες που ακολούθησαν παρατηρούσαμε ότι όπου υπήρχε οποιοσδήποτε φυσικός πόρος οπουδήποτε, ακόμη και ανάμεσα σε αμιγώς παλαιστινιακές περιοχές υπήρχαν «φυτεμένοι» οικισμοί εποίκων «προστατευμένοι» από δύο σειρές ηλεκτροφόρα καλώδια και έντονη παρουσία στρατού. Οι άνθρωποι των χωριών είχαν συνεχή την απειλή της έξωσης από τα σπίτια και τα χωριά τους, συνεχές το αίσθημα της ανασφάλειας αλλά και της οργής που το συνόδευε. Φόβο πάντως δεν διέκρινα στα λόγια και στα μάτια κανενός και καμιάς. Και αυτό το απέδειξαν οι στιγμές που βρέθηκα με τους ανθρώπους στο NABI SALEH.
Κάναμε μια στάση έξω από το χωριό περιμένοντας το δεύτερο αυτοκίνητο. Κατεβήκαμε και παρατηρήσαμε από πάνω μας το μπαλόνι με την κάμερα που κατέγραφε τις κινήσεις μας και (είμαι σίγουρος γι’ αυτό) τις συνομιλίες μας. Ο συνοδός μας, μας εξήγησε ότι η καταγραφή αυτή γίνεται 24 ώρες το 24ωρο. Το δεύτερο πράγμα που είδαμε ήταν ότι η γη ήταν «σπαρμένη» από κάλυκες δακρυγόνων.
Μας περίμεναν έξω από το σπίτι της Άχεντ Ταμίμι. Άνθρωποι όλων των ηλικιών μας καλωσόρισαν εγκάρδια, μας πέρασαν στο σπίτι και μας φίλεψαν με αναψυκτικά, καφέδες και κουλουράκια. Ένιωθα, νοιώθαμε συγκινημένοι και από τον τρόπο τους και επειδή καταλαβαίναμε πόσο σημαντικό είναι γι’ αυτούς να γνωρίζουν άνθρωποι μακριά από τον τόπο τους για τους αγώνες, τα βάσανα και τη βαρβαρότητα που αντιμετωπίζουν. Στο σπίτι παντού φωτογραφίες της Άχεντ και της μητέρας της που μήνες τώρα βρίσκονται στη φυλακή, αλλά και άλλων συγχωριανών τους που έδωσαν τη ζωή τους στην υπόθεση της λευτεριάς (μάρτυρες τους ονομάζουν και σωστά) και φυλακισμένων συγχωριανών τους.
Απέναντί μας καθίσανε 5 άνδρες με σκαμμένα πρόσωπα που έδειχναν μεγαλύτεροι από την ηλικία τους που όλοι είτε είχανε χάσει τα παιδιά τους από σφαίρες και ξυλοδαρμούς είτε είχαν παιδιά στις ισραηλινές φυλακές, 2 γυναίκες με φωτεινά μάτια, τα ξαδέλφια και οι ξαδέλφες της Άχεντ. Πρώτος μας χαιρέτησε και άνοιξε την κουβέντα ο πατέρας της ο Μπάσεμ Ταμίμι. Ο λόγος του συγκλονιστικός. Μίλησε για την περιπέτεια του γιου του, για τον αγώνα της κόρης του, για τη φυλακισμένη γυναίκα του. Ανέλυσε την πολιτική κατάσταση, την ιμπεριαλιστική πολιτική των χωρών της δύσης, για την εθνοκάθαρση που επιχειρεί το κράτος του Ισραήλ, τους εποίκους και τους εποικισμούς, την ιστορία αγώνων του χωριού του, τις συνεχείς αιματοβαμμένες επιδρομές του στρατού κατοχής στο χωριό. Η αντίσταση στο NABI SALEH ξεκίνησε από την εποχή της αποικιοκρατίας και το κόκκινο νήμα αγώνων και αίματος συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Το 1967 το χωριό έδωσε 22 μάρτυρες. Από τότε όλες οι γενιές «πέρασαν» από τη φυλακή. Μόνο τα τελευταία 7 χρόνια έγιναν 300 συλλήψεις και είχανε 3 μάρτυρες, 350 τραυματίες και 13 εντολές κατεδάφισης. Κι αυτά μόνο στο NABI SALEH. Παρά τα δεινά τους είναι αποφασισμένοι να μην παραδώσουν στους εποίκους τον τόπο τους τα σπίτια τους το παρελθόν τους τις μνήμες όσων αγωνίστηκαν. Η ηρεμία του, ο αποφασιστικός του λόγος, οι αγώνες του, οι τέσσερις φυλακίσεις του, οι απειλές, η στρατιωτική τρομοκρατία, ο ανιψιός του που δέχτηκε μια πλαστική σφαίρα στο κεφάλι και ζει σαν από θαύμα, η κόρη του και η γυναίκα του που βρίσκονται μήνες στη φυλακή με άδηλο μέλλον (η γυναίκα του για 4η φορά) δε φαίνεται να τον κατέβαλαν ούτε στιγμή. Οι σύντροφοι γείτονές του είχαν κι αυτοί την ίδια αποφασιστικότητα στον τρόπο που συμφωνούσαν με τα λεγόμενά του. Στην ερώτηση που του έκανα για το τι περιμένει από τις κυβερνήσεις των δυτικών κρατών, το κίνημα αλληλεγγύης και τη Παλαιστινιακή αρχή απάντησε πως οι χώρες της δύσης «σέρνουν με τις ΗΠΑ το άρμα του Ιμπεριαλισμού συναινούν και στηρίζουν την πολιτική εθνοκάθαρσης που ξεδιπλώνει το Ισραήλ και πως μόνο ένα δυνατό αντιιμπεριαλιστικό κίνημα αλληλεγγύης για δικαίωση και λευτεριά της Παλαιστίνης μπορεί να ανατρέψει την κατάσταση». Για την ηγεσία στον τόπο του εκφράστηκε με Ιδιαίτερα αρνητικό τρόπο και φάνηκε πως δεν της έχει καμία απολύτως εμπιστοσύνη. Τώρα, μέρες μετά έρχεται στο μυαλό μου ο σύντροφος αγωνιστής της ελευθερίας Μπάσεμ και το νοιώθω πως στις δύσκολες στιγμές η ανάμνησή του θα μου δίνει δύναμη. Και δεν υπερβάλλω. Πόσους τέτοιους ανθρώπους έχω γνωρίσει στη ζωή μου;
Ο λόγος του συνεχίστηκε από τον ανιψιό του τον 15χρονο Μοχάμεντ. Μικρό παιδί ένιωσε τη βαρβαρότητα του κατακτητή με μια σφαίρα στο κεφάλι σε μια από τις επιδρομές του. Πάλεψε για τη ζωή του και την κέρδισε σε πείσμα των επίδοξων δολοφόνων του. Μας μίλησε για εκείνη τη μέρα, για τους φίλους του που βρίσκονταν κοντά του, για την ελπίδα του ότι θα γίνει καλά και θα πάει στο Πανεπιστήμιο. Συγκλονιστική ήταν η απάντηση του στην ερώτηση τι ονειρεύεται να γίνει. «Θα ονειρευτώ όταν τελειώσω το Πανεπιστήμιο» μας είπε κοιτώντας γύρω του τους συγχωριανούς και τους παιδικούς του φίλους, αφήνοντάς μας να καταλάβουμε πως τα όνειρα, οι σχεδιασμοί για το μέλλον δεν είναι το άμεσο ενδιαφέρον τους. Πως άλλες είναι οι βασικές προτεραιότητες μέχρι τότε. Ένα παιδί 15 χρονών!
Ξεκινώντας να γράψω για την Τζάνα, τη 12χρονη ξαδέλφη της Άχεντ είδα δημοσιευμένο το κείμενο της Αδριανής http://www.e-lesxi.gr/t11-epi-ahent-tamimi-arth36 .
Παραθέτω το απόσπασμα όπως είναι:
Το νήμα της κουβέντας πήρε η 12 ετών ξαδέρφη της Άχεντ, η Τζάνα. Η Τζάνα μας συστήθηκε ως η νεαρότερη δημοσιογράφος στον κόσμο, καθώς σχεδόν καθημερινά τραβάει βίντεο και γράφει άρθρα τα οποία δημοσιεύει στα κοινωνικά δίκτυα ενημερώνοντας τον κόσμο για την κατάσταση που επικρατεί στο Νάμπι Σάλεχ, αλλά και σε ολόκληρη την Παλαιστίνη.
«Η Κατοχή κλέβει τα όνειρα μας, δεν μας αφήνει να ζήσουμε την παιδική μας ζωή». Αυτά ήταν τα πρώτα λόγια ενός 12χρονου παιδιού. Ενός παιδιού που για τις Ισραηλινές μυστικές υπηρεσίες είναι η μικρότερη ηλικιακά απειλή για το κράτος του Ισραήλ. Η Τζάνα μάς περιέγραψε με τον άμεσο και όμορφο λόγο της όλα όσα αναγκάζονται να υποστούν τα παιδιά της Παλαιστίνης και έχουν έναν και μόνο κοινό παρονομαστή: την Κατοχή. Η Κατοχή τους στερεί τη θάλασσα, η Κατοχή τους στερεί την ελεύθερη πρόσβαση στο σχολείο γιατί για μια απόσταση 20 λεπτών χρειάζονται δύο με δυόμιση ώρες εξαιτίας των συνεχών σημείων ελέγχου, η Κατοχή τους στερεί την παιδικότητα. Μόνο από το Νάμπι Σάλεχ υπάρχουν 13 παιδιά φυλακισμένα στις Ισραηλινές φυλακές.
Πώς γίνεται ένα παιδί να μη μπορεί να ζει και να μην μπορεί να απολαμβάνει την παιδική του ηλικία, πώς γίνεται ένα παιδί να μην μπορεί να βγει έξω και να παίξει, πώς γίνεται ένα παιδί να μην μπορεί να διαβάσει για τις εξετάσεις του, όταν ανά πάσα ώρα και στιγμή μπορεί να εισβάλλουν στο χωριό οι Ισραηλινές στρατιωτικές δυνάμεις; Πώς γίνεται να θεωρείται φυσιολογικό να συναντάς παιδιά που έχουν συλληφθεί, τραυματιστεί, που έχουν αναπνευστικά προβλήματα λόγω των δακρυγόνων, που έχουν ξυπνήσει μέσα στη νύχτα γιατί ο στρατός έχει εισβάλει στα σπίτια τους για εκφοβισμό; Αυτές οι ερωτήσεις κατέκλυζαν το μυαλό μας όση ώρα ακούγαμε την οικογένεια αυτή να μας μιλάει. Κι όμως στα μάτια αυτών των παιδιών, στα μάτια αυτής της οικογένειας δεν υπήρχε η μεμψιμοιρία. Δεν έβλεπες ήττα και παραίτηση. Τα μάτια τους είχαν μια λάμψη και μπορούσες να διακρίνεις την αστείρευτη δύναμη της ψυχής τους. Η αντίσταση για αυτούς είναι μονόδρομος. Το όνειρο για μια ελεύθερη πατρίδα είναι για αυτούς σηματωρός.
Αυτό που με έμφαση μας ζήτησε η Τζάνα ήταν να μεταφέρουμε σε όλο τον κόσμο το μήνυμα των παιδιών και του λαού της Παλαιστίνης. Να μεταφέρουμε όλα όσα είναι αναγκασμένοι να υποφέρουν και να υπομένουν εξαιτίας της Κατοχής. Είναι χρέος μας, μας είπε, ως εκπαιδευτικοί να ενημερώσουμε τους μαθητές και τις μαθήτριές μας για τα δεινά που περνάει αυτός ο τόπος. Η νέα γενιά των Παλαιστινίων είναι αυτή που θα κάνει την αλλαγή. Η νέα γενιά είναι η γενιά της ελευθερίας. Οι νέοι άνθρωποι πρέπει να μορφωθούν και να πληροφορηθούν για το τι γίνεται στην Παλαιστίνη. Χωρίς τη νέα γενιά δεν υπάρχει μέλλον. Και γι’ αυτό ο ρόλος μας ως εκπαιδευτικοί είναι ακόμη πιο σημαντικός.
Ο ήλιος είχε αρχίσει ήδη να χάνεται. Στο τελευταίο φως ο τόπος φαινόταν ακόμη πιο σκληρός, η ζωή φαινόταν ακόμη πιο δύσκολη. Φύγαμε με την καρδιά μας βαριά, το μυαλό γεμάτο εικόνες ανθρώπων που νοιώθαμε πια δικούς μας, με την σκέψη ότι δε μπορούμε να τους εγκαταλείψουμε στη μοίρα που τους επιφυλάσσουν. Στη διαδρομή δεν κουβεντιάζαμε πια. Κοιτιόμασταν μόνο στα μάτια. Η απόσταση ως το ξενοδοχείο μας φάνηκε ατελείωτη.
Το βράδυ στο ξενοδοχείο μιλήσαμε. Με άλλο τρόπο πια.
Η Παλαιστίνη είναι το NABI SALEH
Δείτε επίσης:
Άκης Καλούσης, Γιάννης Μαρούτας http://prin.gr/?p=20914
Γιάννης Μαρούτας http://prin.gr/?p=20904
Αδριανή Προκόπη http://www.e-lesxi.gr/t11-epi-ahent-tamimi-arth36
Δήμητρα Χατζέλα http://www.e-lesxi.gr/t11-epi-apostoli-palestili-arth34)
Σημειώσεις
[1] Το 1993 υπογράφηκε η συμφωνία του Όσλο μεταξύ της PLO (Γιάσερ Αραφάτ) και του κράτους του Ισραήλ (Γιτζάκ Ράμπιν). Σύμφωνα με αυτήν ο ισραηλινός στρατός υποχρεούται να αποχωρήσει από τη Δυτική Όχθη και τη Λωρίδα της Γάζας, Ορίζεται ως πρωτεύουσα της Παλαιστίνης η ανατολική Ιερουσαλήμ και δίδεται αυτονομία στην Παλαιστίνη με τη δημιουργία της Παλαιστινιακής Αρχής. Η συμφωνία αυτή δεν έγινε δεκτή ούτε από τους Ισραηλινούς (ο Γιτζάκ Ράμπιν δολοφονήθηκε από φανατικό σιωνιστή) ούτε από την Παλαιστινιακή αντιπολίτευση.